Projekt odzysku archiwów europejskich agencji prasowych SHPAENA

Trzyletni projekt “SHPAENA” (Safeguarding Historical Photographic Archives of European News Agencies – Zabezpieczanie Historycznych Archiwów Fotograficznych Europejskich Agencji Prasowych) jest finansowany przez Komisję Europejską w ramach programu “Kultura 2000”. Projekt ma na celu odzyskanie i cyfrowe zapezpieczenie historycznych materiałów fotograficznych, znajdujących się w archiwach pięciu europejskich agencji prasowych. Koordynatorem projektu jest ANSA, partnerują jej agencje narodowe BELGA (Belgia), LUSA (Portugalia), MTI (Węgry) i PAP (Polska).
Projekt SHPAENA powstał w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem przez chemiczną korozję archiwów fotograficznych objętych nim agencji prasowych, obrazujących krajowe i zagraniczne wydarzenia polityczne, kulturalne, sportowe, obyczajowe i rozrywkowe, których z racji swojej działalności były naocznymi świadkami i które obecnie należą do historii (łącznie ok. 35 milionów zdjęć). Archiwa te są rzeczywiście imponujące – składają się nań fotogramy na szklanych płytach, fotodruki, slajdy, negatywy oraz zwykłe czarno-białe i kolorowe fotografie, niektóre pochodzące z pierwszych dekad ubiegłego stulecia. Dzięki tym cennym materiałom zdjęciowym udało się też ponownie "odkryć" wiele dawno zapomnianych obiektów – oraz kilka, o których rzeczywiście do tej pory nic nie było wiadomo. Jednakże pojawienie się technologii cyfrowych w fotografii spowodowało, że przechowywanie tych zbiorów w ich dotychczasowej formie stało się niepraktyczne ze względów technicznych i wydawniczych. Dzisiaj materiały takie muszą być dostępne w internecie i przetwarzalne elektronicznie.
W tej sytuacji, mając na uwadze główny cel projektu SHPAENA – ochronę cennego zapisu historycznego, jaki stanowią te zdjęcia – postanowiono archiwa poddać dygitalizacji. Projekt SHPAENA został częściowo rozpoczęty dzięki funduszom europejskim, jednakże dygitalizacja jest procedurą kosztowną – w szczególności w przypadku tak obszernych zasobów – i dalsze działania będą zależne od poziomu finansowania.

Opisywane tu materiał fotograficzny ukazuje Europę jako kontynent, który pomimo dość wyraźnie zaznaczonych podziałów kulturowych pragnie iść drogą już wtedy uwidaczniających się procesów integracyjnych, wynikających ze wspólnej historii jego narodów. Z całą pewnością możliwość pracy ze specjalistami z innych krajów europejskich – a w szczególności zapał, z jakim podchodzili do swoich zadań – spowodowały, ze wszyscy zaangażowani w projekt SHPAENA poczuli, że są grupą posiadającą "wspólne korzenie" (co jest niewątpliwie sukcesem wartym wzmianki przy okazji obchodów pięćdziesiątej rocznicy podpisania Traktatów Rzymskich).